Dù tự nhiên hay nhân tạo, sự tham gia chiếu sáng vào không gian nội thất đang trở thành một trong những giải pháp cải thiện các công trình kiến trúc từ nhà ở đến phòng triển lãm, hội nghị, hay cả võ đường,…

Khi ánh sáng tạo nên sự đổi thay bất ngờ cho không gian nội thất

Ánh sáng là một trong những đặc điểm chính của kiến trúc. Nhiều thế kỷ trước, mặt trời và lửa là những nguồn chiếu sáng duy nhất của chúng ta, nhưng trong thế giới được vận hàng bằng công nghệ tiến bộ ngày nay, ánh sáng nhân tạo và công nghệ quang học đã tìm ra cách bắt chước đặc điểm của ánh sáng tự nhiên, giúp con người vẫn có được ánh sáng tự nhiên trong một căn phòng khép kín hoàn toàn. Hơn nữa, công nghệ LED thậm chí còn có thể đưa ánh sáng vào đồ nội thất (bề mặt và mặt tiền), thay đổi cường độ và màu sắc của chúng để làm cho ánh sáng trở thành đặc điểm chính trong cách thể hiện kiến trúc.

Theo nghiên cứu, nếu được sử dụng một cách hiệu quả, hệ thống chiếu sáng sẽ không chỉ đơn thuần dành để thắp sáng nữa mà nó còn đóng vai trò là bộ điều chỉnh tâm trạng, một biểu tượng cho một cảm xúc cụ thể mà KTS đang cố gắng truyền tải. Ví dụ như: Ánh sáng gián tiếp trở thành vật làm nổi các bức tường so với mặt nền và giúp cho không gian trở nên nhẹ nhàng, thanh tao hơn. Ánh sáng màu cam giúp kiểm soát nhiệt độ của không gian cực kỳ hiệu quả, chúng tạo ra ảo giác rằng người dùng đang bước vào một căn phòng ấm áp hơn bình thường.

Ánh sáng mà chúng ta nhìn thấy được tạo thành từ các sóng bức xạ điện từ nằm trong một phạm vi bước sóng nhất định. Mắt của chúng ta chỉ có thể phát hiện ánh sáng nằm trong phạm vi cụ thể này; bất cứ thứ gì bên ngoài quang phổ đều ​​không thể nhìn thấy bằng mắt thường, chẳng hạn như tia Gamma, Tia X và Tia UV. Ánh sáng thường được phân loại thành “ánh sáng xung quanh”, “nhiệm vụ”, “điểm nhấn” và “trang trí”, mỗi loại phục vụ cho một mục đích khác nhau. Chính vì vậy, khi thiết kế một không gian kiến trúc, điều quan trọng là các KTS phải hiểu được các mức độ ánh sáng để sắp xếp, bổ sung cho nhau. Điều này cũng ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường bên trong nội thất.

Ánh sáng gián tiếp trở thành vật làm nổi các bức tường so với mặt nền và giúp cho không gian trở nên nhẹ nhàng thanh tao hơn

Màu sắc cũng là một trong những khía cạnh quan trọng của ánh sáng. Nó có thể xác định môi trường tổng thể của không gian, từ đó tác động đến mọi người. Trong kiến trúc chiếu sáng, nhiệt độ màu thường đề cập đến các khối màu cam và xanh lam, được thêm vào tổng thể ánh sáng trắng. Trong đó, ánh sáng ấm thường có màu cam nhiều hơn còn ánh sáng lạnh sẽ lựa chọn gam màu xanh lam.

Đèn chiếu sáng trắng ấm thường được sử dụng trong không gian nhà ở để tạo không khí ấm cúng. Ánh sáng trắng trung tính và mát mẻ giúp tăng cường năng lượng và năng suất của con người, khiến chúng trở thành lựa chọn tốt cho không gian thương mại, lớp học và văn phòng. Tuy nhiên, một số KTS muốn tạo điểm nhấn cho những màu sắc trung tính này và sẽ thêm các sắc thái với màu sắc đối lập để tạo ra một bầu không khí cụ thể hơn.

1. Căn hộ Spectral ở Paris, Pháp

Căn hộ Spectral là một dự án cải tạo của một studio nhỏ ở Paris, trong đó việc thiếu ánh sáng tự nhiên khiến khách hàng yêu cầu KTS can thiệp, đặc biệt là về vấn đề ánh sáng nhân tạo. Các KTS đã quyết định áp dụng “phương pháp tiếp cận cấp tiến và nhị phân” bằng các nghiên cứu chất lượng quang phổ của hai nguồn ánh sáng nhân tạo khác nhau. Sau khi khám phá chất lượng quang phổ các nguồn ánh sáng của ngôi nhà, họ đã tiến hành thiết kế để có thể tận dụng dụng đặc điểm của ánh sáng. Căn hộ được thiết kế đơn giản và trung tính, từ đó ánh sáng có điều kiện tôn lên vẻ đẹp của kiến trúc.

2. Dự án tân trang lại căn hộ nhỏ ở Madrid, Tây Ban Nha

Đây là một dự án tân trang lại một căn hộ nhỏ, rộng 46 mét vuông cho Jaime, một bác sĩ ER và Albóndiga và chú chó bulldog của anh ấy. Mặc dù căn hộ ban đầu có hướng Đông-Tây kép, hầu hết hệ thống thông gió xuyên suốt bị chặn bởi một số bức tường bên trong, điều đó có nghĩa là vào mùa hè nhiệt độ trong căn hộ cũng sẽ tăng cao.

Do đặc thù công việc của khách hàng hơi trái ngược, anh ấy bắt đầu ngủ, nghỉ ngơi sau ca trực đêm vào ban ngày. Do đó, thay vì tập trung vào phòng ngủ như một nơi duy nhất để nghỉ ngơi, các KTS đã thiết kế thêm một gian kính tiềm vọng hình con nhộng trong phòng khách như một sự thay thế cho phòng ngủ. Khoang ngủ được thiết kế đơn giản cho phép chủ nhân vẫn có thể tiếp đón những người thân quen bình thường.

3. Cabin đa chức năng, sinh học, xã hội ở Sierra Oeste, Tây Ban Nha

Dự án bao gồm một cabin đa chức năng cho một cặp vợ chồng di cư và đại gia đình của họ. Các sắc thái màu tím trên tấm màng quanh cabin một mặt giúp tái tạo lại cảnh quan cho khu vực. Mặt khác tấm màng này còn mang đến một màu sắc đặc biệt cho không gian bên trong cabin và cặp vợ chồng sống trong đó.

4. Option Coffee Bar – Thái Lan 

Option Coffee Bar tọa lạc tại trung tâm thành phố Udonthani, Thái Lan. Không gian có ba chức năng chính: café, nhà hàng và bar, tất cả được kết hợp và chia sẻ thời gian với nhau trong không gian này: Quán cafe và tiệm bánh sẽ mở vào buổi sáng, còn quán bar bán bia vào buổi tối. Vì tính chất không gian là phải chia sẻ thời gian vì vậy cần có thiết kế phù hợp có thể dung hòa cả hai chức năng nhà hàng vào buổi sáng và quán bar vào buổi tối. 

Theo đó, các KTS quyết định thiết kế cấu trúc chính mà một hộp màu trắng đơn giản để tạo điều kiện làm nổi bật sự tương phản của các bối cảnh khác nhau. Phần không gian chính của hộp trắng này sẽ đi kèm với 2 khoảng trống: “trong suốt” và “trong mờ”. Mặt mờ là mặt tiền phía trước được làm bằng nhựa polycarbonate màu trong suốt 2 lớp, nhờ đó tạo ra sự biến đối khi ánh sáng chiếu vào. Nó cho phép lấy ánh mặt trời tự nhiên từ bên ngoài vào ban ngày cho quán cafe. Đồng thời, vào ban đêm nó sẽ đóng vai trò là một màn hình chiếu sáng nhiều màu cho quan bar. Thao tác ánh sáng này giúp làm thay đổi cảm xúc của khách hàng, phù hợp với mục đích, tính chất và chức năng buôn bán cho ngày và đêm cho không gian này.

5. Câu lạc bộ nhạc điện tử D-Edge ở Brazil

Câu lạc bộ âm nhạc điện tử D-Edge đã trải qua một quá trình trùng tu vào đầu năm 2011. Việc trùng tu nhằm mục đích mở rộng ngôi nhà, vì không gian của nó không còn đủ để tiếp đón lượng người mỗi ngày. Theo KTS Muti, kiến ​​trúc “là một trải nghiệm nhập vai trong đó khán giả trải nghiệm những làn sóng âm thanh. Kiến trúc của không gian thay đổi theo âm nhạc.” Do đó, ánh sáng của công trình này được thực hiện lồng ghép vào trong không gian nội thất tạo ra các hình dạng và màu sắc năng động tương ứng với âm nhạc và biến đổi theo nhịp âm nhạc được phát.

6. Võ đường DoJo ở Sài Gòn, Việt Nam

T3 Architects là công ty kiến trúc nhận dự án thiết kế võ đường đầu tiên tại Sài Gòn, Việt Nam ngay trong khu vườn của một biệt thự kiểu Pháp cổ. Vì Biệt thự hiện tại sẽ được cho thuê như một phần của văn phòng Dojo và là không gian làm việc chung cho các học viên Judo, T3 quyết định tạo đường lưu thông chính qua tòa nhà hiện có, nơi bố trí một phòng thay đồ mới.

7. Thính phòng Plasen cia và Trung tâm đại hội ở Cartagena, Tây Ban Nha 

Mục đích của trung tâm là có thể nhìn thấy từ xa, bao quát toàn bộ góc nhìn phía Tây, từ Bắc xuống Nam. Đây là lý do tại sao các KTS đã thiết kế cấu trúc công trình như một hình thức phát sáng, nó hoạt động như một dấu hiệu nhận biết cho hành khách vào ban ngày và cả ban đêm. Do sự chiếu sáng của mặt tiền, hành khách lái xe qua sẽ chứng kiến ​​khoảnh khắc ảo diệu, lấp lánh, không biết rõ ràng vị trí của cấu trúc. Khi tắt nắng, mặt tiền của tòa nhà lại hoạt động như một lớp vỏ trong suốt cho thấy những gì bên trong của cấu trúc.

8. Rombo IV – Ciudad De Mexico, Mexico

The Rombo’s là một không gian riêng tư với ba ngôi nhà và một studio ở khu vực trung tâm rợp bóng cây của thành phố Mexico có tên là Bosques de las Lomas. KTS đã gạt sang một bên sự liên kết và biểu hiện của vật liệu mà tập trung tạo ra một cấu trúc toàn màu trắng, được trang trí bởi ánh sáng tự nhiên và cảnh quan xung quanh vào ban ngày và ánh sáng nhân tạo rực rỡ vào ban đêm.

9. Đề xuất lắp đặt Aten Reign cho bảo tàng Solomon R Guggenheim của James Turell ở New York

James Turrell là một nghệ sĩ nổi tiếng có niềm đam mê với ánh sáng. Ông giải thích rằng ánh sáng không phải là một công cụ để kích hoạt tầm nhìn mà là một thứ để nhìn vào chính nó. Để nâng cao trải nghiệm ánh sáng của bầu trời xanh một cách đồng nhất, Turrell đã xóa sự chuyển màu gần đường chân trời; ông nói rằng: “Nếu bạn đi đến Rocky Mountains, đến một độ cao nhất định, nơi trời lạnh giá, bạn sẽ nhìn thấy bầu trời xanh ngắt đến mức bạn cảm thấy rằng bạn có thể cắt nó ra và đặt nó thành những khối lập phương! Đó là kiểu bầu trời mà tôi muốn, và tôi đã có thể có được nó bằng cách chọn độ cao. Có những sự chuyển màu ở gần đường chân trời, nơi màu xanh lam nhạt hơn, và sau đó dần dần, về phía thiên đỉnh, nó trở nên sâu hơn”. 

10.Cửa hàng Misci ở Pinheiros, Brazil 

Misci (viết tắt của Miscegenation) là sự giao thoa giữa các sắc tộc; hành vi sai trái; hỗn hợp. Các KTS đã dựa vào một thiết kế đơn giản để làm cho không gian giống như một sự ám chỉ từ tinh vi đến mang tính thẩm mỹ cao của kiến ​​trúc bản địa với việc sử dụng màu sắc và kết cấu màu đất. Nhóm nghiên cứu đã chọn sử dụng cùng một màu trong toàn bộ không gian và bố trí ánh sáng ở chân đèn, mang lại sự nhẹ nhàng theo đúng yêu cầu của dự án trong bối cảnh văn hóa địa phương.

 11.  Bộ ba cửa hàng Armani ở New York, Hoa Kỳ

Nằm ở trung tâm của New York, trên một trong những con phố được biết đến nhiều hơn, dự án chiếm ba tầng đầu tiên của hai tòa nhà nằm giữa Đại lộ 5 và Đường 56, cốt lõi của dự án là cầu thang hoành tráng; một cấu trúc được rèn với lưới tản nhiệt bằng thép và được bao phủ bởi vật liệu nhựa tạo ra một cái nhìn trông giống như tác phẩm điêu khắc.

12. Bảo tàng nghệ thuật Philadeiphia

Bảo tàng Nghệ thuật Philadelphia đã mở cửa cho công chúng vào đầu tháng 5 sau khi hoàn thành đợt cải tạo kéo dài 4 năm do Frank Gehry lãnh đạo. Công trình cải tạo tập trung vào việc đổi mới cơ sở hạ tầng của bảo tàng và tạo ra các phòng trưng bày và không gian công cộng trong khi vẫn giữ nguyên vẻ ngoài của năm 1928. Để tạo ảo giác quang học về chiều cao tăng lên, nhóm kiến ​​trúc đã thêm hệ thống chiếu sáng gián tiếp vào trần nhà.

Biên dịch | H.N (Nguồn: Archdaily)